Ο μουσακάς είναι ένα φαγητό που σχεδόν ποτέ δεν το κάνω ακριβώς ίδιο. Ο βίγκαν μουσακάς μπορεί να γίνει με πολλούς και διάφορους τρόπους, οι οποίοι είναι βασισμένοι στο κλασσικό μοτίβο: μπεσαμέλ, κιμάς, λαχανικά.
Για να ξεκινήσουμε από τη βάση,
τα βασικά λαχανικά του μουσακά είναι μελιτζάνες, κολοκύθια και πατάτες. Αυτά πρέπει να κοπούν σε φέτες και να τηγανιστούν, ή μπορούν και να ψηθούν στο φούρνο με λίγο λάδι (για πιο λάιτ εκδοχή). Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ακόμη και λαχανικά που έχουμε ψήσει σε σχάρα, με εξίσου γευστικό αποτέλεσμα.
Η μεσαία στρώση του μουσακά, είναι η στρώση του κιμά. Ο κιμάς αυτός μπορεί να γίνει είτε με κιμά καρπών σόγιας, είτε με πρωτεΐνη σόγιας (TVP) (πωλείται επίσης ως ‘κιμάς σόγιας’). Μπορούμε όμως να χρησιμοποιήσουμε και σέηταν τριμμένο (αν έχουμε φτιάξει λουκάνικα πχ), ή και τόφου θρυμματισμένο. Μια άλλη εναλλακτική είναι να χρησιμοποιήσουμε μαγειρεμένες φακές, καστανές ή κόκκινες, ή κιμά από κουνουπίδι και καρύδια, ή ακόμη και ψιλοκομμένα μανιτάρια! Όποιο υλικό και να διαλέξουμε, το τσιγαρίζουμε με κρεμμύδι και το μαγειρεύουμε κοκκινιστό με τη γνωστή διαδικασία, όπως εδώ κι εδώ.
Για την πάνω στρώση της μπεσαμέλ, μπορούμε επίσης να αυτοσχεδιάσουμε πολύ. Μπούμε να φτιάξουμε μια απλή μπεσαμέλ με αλεύρι και οποιοδήποτε φυτικό γάλα θέλουμε, έτοιμο ή φτιαχτό. Μπορούμε επίσης να φτιάξουμε την μπεσαμέλ με σιμιγδάλι και αλεύρι. Επίσης, μπορούμε αντί για μπεσαμέλ να κάνουμε κάτι άλλο: αντί να χρησιμοποιήσουμε τις πατάτες για την κάτω στρώση του μουσακά, να τις βράσουμε και να τις κάνουμε πουρέ και με αυτόν να αντικαταστήσουμε τη στρώση της μπεσαμέλ. Φυσικά μπορούμε σε οποιαδήποτε εκδοχή να προσθέτουμε αλεσμένους καρπούς, να προσθέσουμε διατροφική μαγιά για περισσότερη γεύση, παρμεζάνα αμυγδάλου κλπ. Μια άλλη εναλλακτική είναι να κάνουμε μια παχιά κρέμα από καρπούς (πχ κάσιους), να βάλουμε ζωμό λαχανικών και να την πήξουμε με αλεύρι ή άμυλο αραβοσίτου.
Για τον σημερινό μουσακά λοιπόν χρησιμοποίησα:
2 κιλά κολοκύθια
1,5 κιλό μελιτζάνες
~2 κιλά πατάτες
1 πακέτο (200 gr) κιμά σόγιας
και για την μπεσαμέλ
1 λίτρο γάλα σόγιας
7 κ.σ. αλεύρι
2 κ.σ. μαργαρίνη
4 κ.σ. διατροφική μαγιά
1 κ.γ. αλάτι
¼ κ.γ. μοσχοκάρυδο
→ Κόβουμε τα λαχανικά σε φέτες και βάζουμε τις μελιτζάνες σε αλατόνερο να ξεπικρίσουν.
Τα βάζουμε σε ταψί μεγάλο ή στη λαμαρίνα του φούρνου, τα λαδώνουμε ελαφρώς, τα αλατίζουμε και τα ανακατεύουμε με τα χέρια μας. Βάζουμε το ταψί στο φούρνο και ψήνουμε μέχρι να ροδίσουν κι από τις δυο πλευρές. Αυτό θα γίνει σε 5- 6 δόσεις και θα πάρει κάνα 2ωρο, αλλά θα μας γλυτώσει από το τηγάνισμα και το πολύ λάδι.
Εντωμεταξύ μαγειρεύουμε τον κιμά σόγιας κοκκινιστό. [Ο κιμάς από καρπούς σόγιας δεν μαλακώνει αμέσως όπως ο κιμάς από πρωτεΐνη σόγιας και καλό είναι να τον έχουμε μουλιάσει από την προηγούμενη.]
Όταν όλα είναι έτοιμα διαλέγουμε ένα μεσαίο προς μεγάλο, βαθύ ταψί και κάνουμε τις στρώσεις: κάτω οι πατάτες, μετά οι μελιτζάνες, μετά τα κολοκύθια και μετά ο κιμάς. Ενδιάμεσα από τις στρώσεις αλατοπιπερώνουμε ελαφρά. Βάζουμε το ταψί στην άκρη και φτιάχνουμε την μπεσαμέλ.
Βάζουμε όλα τα υλικά της μπεσαμέλ σε μια κατσαρόλα και ανακατεύουμε καλά. Βάζουμε την κατσαρόλα στη φωτιά και ανακατεύουμε μέχρι να πήξει. Μόλις πήξει αποσύρουμε από τη φωτιά και ρίχνουμε τη μπεσαμέλ ομοιόμορφα στο ταψί, πάνω από τον κιμά σόγιας.
Αν θέλουμε ρίχνουμε από πάνω λίγη διατροφική μαγιά και βάζουμε στο φούρνο. Ψήνουμε 15-20′ ακόμα μέχρι να ροδίσει σε μέτρια προς δυνατή φωτιά.
Καλή επιτυχία!